COĞRAFYA Meridyen ve Paraleller*Meridyen*İki kutup noktasını birleştiren ve ekvatora dik olarak çizildiği varsayılan yaylara verilen ad. Meridyenlerin özellikleri şunlardır:
1. Başlangıç meridyeninin Londra yakınındaki Greenwich gözlem evinden geçtiği kabul edilmiştir.
2. Başlangıç meridyeni 0 ile gösterilir. Bu meridyenin doğusunda bulunan meridyenler doğu meridyenleri, batısında bulunanlar da batı meridyenleri olarak adlandırılırlar.
3. Başlangıç meridyeninin doğusunda 180 tane ve batısında da 180 tane olmak üzere toplam 360 tane meridyen yayı vardır.
4. Her meridyenin karşıt meridyeni vardır. Örneğin, başlangıç meridyeninin karşıt meridyeni 180º meridyenidir.
5.Dünya’nın küresel şekilde olması nedeniyle meridyenlerin uzunlukları birbirine eşittir. İki meridyen arasındaki uzaklık Dünya’nın şekli nedeniyle ekvatorda 111 km’dir. Bu uzaklık kutuplara doğru gidildikçe azalır. Meridyenler kutuplarda tek bir noktada birleşirler.
6. Aynı meridyen üzerindeki noktalarda yerel saat aynıdır.
7. İki meridyen arasında 4 dakikalık zaman farkı vardır.
ParalellerEkvatordan kutuplara doğru çizildiği varsayılan çemberlere denir. Paraleller, meridyenleri dik olarak keser. Paralellerin özellikleri şunlardır:
1. Paralel daireleri, 90 tane kuzeyde, 90 tane güneyde olmak üzere toplam 180 tanedir.
2. Paralel dairelerinin çevre uzunlukları ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe azalır. Kutuplarda bulunan 90º paralelleri, nokta şeklindedir.
3. İki paralel dairesi arasındaki uzaklık yaklaşık 111 km'dir.
4. En büyük paralel dairesi ekvatordur.
5. Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe Dünya'nın kendi çevresindeki dönüş hızı azalır.
6. Bazı paralel daireleri özel isimler alırlar. Ekvatorun 23º 27' kuzeyinde bulunan paralel dairesine yengeç dönencesi, ekvatorun 23º 27' güneyinde bulunan paralel dairesine ise oğlak dönencesi denir.